2016 Yılı Denizli Tütün Tarımı Raporu
Sözleşme Bilgileri:2016 üretim yılı için Denizli’de 11.330 üretici, 19.502.000 kg tütün üretmek için şirketlerle sözleşme imzalamıştır. 216.850 dekar alana tütün dikimi yapılmıştır.
Sözleşmeli tütün üretiminin yanında arazi çalışmalarında yapılan gözlemler neticesinde sözleşmesiz tütün üreten üreticiler olduğu da görülmüştür. İlimizde sekiz adet tütün üretim sözleşmesi yapan şirket bulunmaktadır. ( Sunel, TTL, Alliance One, Socotab, Öz-Ege, Prestij, 4B Tütün ve Protabak tütün şirketleri)
2016 yılında Türkiye genelinde 55.042 üretici ile 885.177 dekar alanda 75.995.678 kg. ve Ege Bölgesinde 36.555 üretici ile 649.510 dekar alanda 53.389.316 kg tütün üretim sözleşmesi yapılmıştır.
2015 yılında 14 TL/Kg ortalama fiyatla 15 bin ton tütün üretimine karşılık yaklaşık 210 Milyon TL üreticilere ödeme yapılmıştır.
Üretim:Türkiye’de tütün üretimi 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 6. maddesine göre yazılı sözleşme esasına göre yapılmaktadır.
Sözleşme yapılan ticari şirketler Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) tarafından denetlenmektedir. Kurum, alıcıya ait tütün alım yerleri, işleme tesisleri ve depoları ile mevzuat gereği tutulması gereken kayıtları her zaman denetlemeye yetkilidir. Denetim amacıyla Kurum tarafından istenecek her türlü bilgi ve belgelerin verilmesi zorunludur.
İlimizde tütün dikimleri Nisan ayında başlamış, Haziran ayı içerisinde tamamlanmıştır. Nisan ayı ile Mayıs ayının 15’ine kadar kurak ve mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklıklar nedeniyle dikilen tütünler normal gelişimlerinin altında yaprak sayısına ulaşmıştır. Sıcaklık ve kurak şartlar nedeniyle tütünlerde çiçeklenme erken olmuştur. Bölgemizde Eylül ayı sonunda tütün kırımları tamamlanmıştır. Rekoltenin geçen seneye göre daha az ve tahmini 14 bin ton olarak gerçekleşeceği beklenmektedir.
Denizli’nin 12 ilçesinde tütün üretimi yapılmaktadır. Tütün üretim alanlarında yağış ve sıcaklık durumuna göre her yıl değişik hastalık ve zararlılar ortaya çıkmaktadır. 2016 yılında Tavas ve Kale üretim noktalarında daha çok olmak üzere tütün thripslerinin neden olduğu lekeli solgunluk virüsü hastalığı yaklaşık 7-8 bin dekar alanda etkili olmuştur. Nisan ayı ile Mayıs ayının ortalarına kadar havaların sıcak ve kurak geçmesi tütün thripsinin çoğalmasını ve yoğunluğunu artırmıştır. Tütün dikiminden sonra tütün thripsi ile mücadelede geciken üreticilerin tütünlerinde lekeli solgunluk virüsü hastalığı daha fazla görülmüştür. Bunun yanında organik tütün üretimi yapılan alanlarda tütün thripslerine karşı kullanılacak değişik ilaçların sınırlı olması organik tütün üreticilerini de etkilemiştir. Bu etkilenen alanlarda verim ve kalite yönüyle %30-50 arasında kayıplar olmuştur.
Denizli’de tütün üretimi hane başına 19,15 dekar alanda üretim yapılmaktadır. Dekar verimi 70-120 kg arasında değişmekle beraber 2016 yılı için 85 kg ortalama dekar verimi ve 1 kg tütün üretim maliyeti (bütün mal ve hizmetlerin satın alındığı kabul edilerek) 14,89 TL olarak kabul edilebilir.
Fiyatlandırma: Tütünler kutulanarak 2016 Kasım ve Aralık aylarında kalitelerinin tespit çalışması yapıldıktan sonra, tütün fiyatları oluşacaktır.
Denizli’de 8 şirket tütün üretim sözleşmesi yapmıştır. 7 nevi üzerinden fiyatlandırma yapılmaktadır.
Nevi fiyatlarında şirketlere göre değişiklikler olabilmektedir. 1.nevinin 17,0 TL ve 7. Nevinin 4,30-6,25 TL olduğu nevi-fiyat skalası ile 2017 Ocak ayında tütün alım çalışmalarının başlaması ve ay sonunda tamamlanması beklenmektedir. 17 TL/Kg ortalama fiyatın gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Tütün firmaları sözleşme yaptıkları üreticilerin üretim alanlarını, verim ve kalite durumlarını sürekli kontrol etmektedirler. Üretim ve kalite durumuna göre avans vermektedirler. Sözleşme yaptıkları üreticilerine her türlü teknik destekte bulunmuşlardır.
Üretim Maliye: Tütün şirketleri Denizli bölgesinden vazgeçememektedir. Özellikle Tavas, Kale, Güney, Buldan, Bekilli başta olmak üzere 12 ilçede üretilen tütünler aranan ürünler durumundadır. Çalıköy, Sofular, Ebecik, Nikfer, Karaköy, Alaattin başta gelen üretim noktalarıdır. 2016 yılı Denizli Bölgesi tütün üretim maliyeti aşağıda çıkarılmıştır.
14,89 TL *85 KG= 1.265,65 TL/da maliyet
17,00 TL *85 KG= 1.445,00 TL/da gelir
1.445 – 1.265,65 TL= 179,35 TL/da kazanç elde edilmektedir.
Denizli’de hane başına 19,15 dekar alanda tütün üretilmektedir. 2016 tütün üretim tahminlerine göre 1.627 kg tütün karşılığı 27.659 TL gelir elde edilmektedir. Bu üretimin işçilik hariç maliyeti 8.135 TL. olmaktadır. Tütün üreticisi bir ailenin aylık geliri 1.627 TL. olmaktadır. 4 kişilik bir aile için aylık 406,75 TL ‘ye karşılık gelmektedir.
Tahmini üretim miktarı ve gerçekleşecek fiyat ile Denizli ekonomisine 238 Milyon TL katkı sağlayacak tütün, İlin gayri safi üretim değerlerine göre üzüm ve buğdaydan sonra 3. sırada yer almaktadır. Denizli’de tütün üretimi her geçen yıl azalmaktadır. Üretici bazında 2013 yılında 15 bin, 2014 yılında 12 bin ve 2015 yılında 11 bin sevilerine inmiştir. Emek yoğun çalışılan tütün üretiminde yeni üretici bulmada zorluk çekilmektedir. İlimizde yapılan bir saha çalışmasında tütün üreticilerinin %68’lik bölümünün 50 yaşın üzerinde olduğu belirlenmiştir. Göç, emeklilik veya kekik, adaçayı gibi ıtri ve tıbbi bitki üretimine yönelen üreticiler nedeniyle tütün üretimi gelecek yıllarda daha da azalacaktır. 22.12.2016