2014 DENİZLİ TÜTÜN TARIMI RAPORU
Tütün şirketlerinin aldıkları siparişleri temin etme noktasında 2013 yılı tütün dikiliş alanlarının kontrolsüz artması sonucu ürün miktarı artmış, ancak kaliteli ürün miktarı aynı ölçüde artmadığı için fiyatlar beklentileri karşılayamamıştır. 6-12TL. arasındaki fiyatlar nedeniyle 2014 yılında üretici sayısı 15 bin’den 12 binlere inmiştir. Bunun yanında bölgede %3-5 sözleşmesiz tütün üretimi yapıldığı tahmin edilmektedir. TUİK verilerine göre Ege Bölgesi tütün üretiminin %30’u, Türkiye tütün üretiminin %23’ü Denizli’de gerçekleşmiştir. 2013 yılı ürünü Denizli’de 15 bin üreticinin tütünü alınarak ortalama 10,50 KG/TL fiyatla yaklaşık 219 milyon TL. ödeme yapılmıştır.
2014 yılı tütün fidesi hazırlıkları Şubat ayı içerisinde fidelik yerlerinin hazırlanması, fidelik topraklarının dezenfeksiyonu ile başlamıştır. Tütün tohumu ekimi Tavas ve Kale ilçelerinde çoğunlukla 15–25 Mart tarihleri arasında yapılmış olup, Mart ayının ilk haftasında da tohum eken üreticiler olmuştur. Üreticiler tütün fidelerinin Nisan ayı sonu ile Mayıs ayının ilk haftasına dikilecek şekilde hazırlıklarını yapmışlardır. Fidelikler naylon örtülerle örtülerek soğuktan ve yağmurdan zarar görmemeleri sağlanmıştır. Fidelerin çıkışı öncesi çökerten, fide çıkışı tamamlandıktan sonra çökerten ve maviküf mücadelesine devam edilmiştir. Bazı fideliklerde toprak solucanları, danaburnu ve thrips zararlılarına karşı mücadelesi de yapılmıştır.
Mart ve Nisan aylarında havaların daha çok açık ve güneşli geçmesi ile naylon örtüler rahatlıkla havalandırılabildiğinden mantari hastalıklar fide üretimine fazla etki edememiştir. Üreticiler hastalık ve zararlılarla mücadele konusunda bilinçli hareket etmektedirler. Tohumlar Tavas ve Kale bölgesinde genellikle çatlatma yapılarak ekilmektedir.
Tütün dikimleri Nisan ayının ilk haftasında başlamış, ancak ara ara yağan yağmurlar nedeniyle tütün dikimlerine ara verilmiştir. Mayıs ayının 10’ununda başlayan ve aralıksız devam eden yağmurlar nedeniyle dikim işleri 20 gün sekteye uğramıştır. Tütün dikimleri 10 Haziran’da büyük oranda tamamlanmıştır.
Tavas, Kale ve Beyağaç İlçelerinde Nisan ayında dikilen tütünlerin, Mayıs ayının 10’unda başlayan yağışlara 10-12 yaprakla yakalanması, yağışların aralıksız devam etmesi ve tarlalara girilememesi nedeniyle maviküf hastalığına yakalanmıştır. Etkilenen tarlaların bir kısmında hiç kırım yapılamamış, bir kısmında ise %30-50 arasında yaprak hastalık sonucu zayi olmuştur.
Bunun yanında tarla devresinde kök çürüklüğü hastalığı da üretimi menfi yönde etkilemiştir. Tütünde 12-15 yapraklı döneminde kök boğazından yatmalar olmuştur. Ancak kök çürüklüğü nedeniyle kök boğazından devrilen ve devrik halde büyümeye devam eden tütün yapraklarının kırımı yapılmıştır. Temmuz-Ağustos aylarında külleme görülmüş, mücadelesi yapıldığından herhangi bir etkilenme olmamıştır. Canavar otu da bulaşık olan bölgelerde verimi olumsuz olarak etkilemiştir.
Denizli bölgesinde tütün tarımı %30–35 oranında kiralık tarlalarda yapılmaktadır. Tarlanın durumuna göre kira ücreti dekarı 75–100 TL. arasında değişmektedir. Tütün dikimleri makine ile yapılmış olup dikim ücreti dekar başına 50 ile 60 TL arasında gerçekleşmiştir. Tütün dikilişlerinde can suyu verme tamamında tankerle, salma sulama ile veya yağmurlama sistemiyle yapılmıştır.
2011 ve 2012 yıllarında tütün fiyatlarının üretici lehinde gelişmesi ile oluşan hava 2013 yılında bozulmuştur. Düşük gerçekleşen fiyatlar nedeniyle 2014 yılında üretici sayısı yaklaşık %20 düşmüştür. Bunun yanında tütün gübrelemesinde daha kontrollü ve kaliteye dönük gübreleme geçen seneden farklı bir uygulama olarak göze çarpmaktadır.
Bazı tütün şirketleri Denizli bölgesinde, organik tütün üretimi adı altında özel gübreleme ve ilaçlama yöntemleri uygulayarak üretim yaptırmaktadırlar. Bu tip üretim için şirketler üreticilerle 5 yıllık sözleşme yaparak, üretilen tütünlere özel fiyat tarifesi tatbik etmektedirler.
Erken ve vaktinde dikilen tütünlerin neşvüneması iyi, geç dikilenlerin ise yavaş gerçekleşmiştir. Bölgelere göre değişmekle beraber iyi gelişenlerde ortalama yaprak sayısı 24-28, geç dikilenlerde ise 20-22 kabul edilebilir.
Çapalama işleri Mayıs ayı sonunda başlayıp Haziran ayında devam etmiştir. 1. ve 2. çapalama işleri traktörün arkasına takılan çizgi çekme aparatıyla, çapalama makinesi ve elle yapılmıştır. Çapalama işçilik ücretleri 40-50 TL olarak gerçekleşmiştir. Mayıs ayındaki yağışlar tütünlerin gelişmesine olumlu etki yapmıştır.
Tütün dikimlerinde can suyundan ilaç uygulaması neredeyse %70, üstten uygulama %30 oranındadır. 2014 yılında 2013 yılı gibi tripslerin yoğunluk gösterdiği bir yıl olmuştur. Daha önceki yıllarda can suyu ile ilaç uygulaması sonucu tripslerle mücadele edilirken yağ bazlı ilaçlarla üstten ilaçlamalar yapılmıştır. Lekeli solgunluk virüsüne bütün bölgede rastlanmaktadır. Trips mücadelesine tütünler tarlaya dikildiğinde başlanmaktadır. Mayıs ayından sonra yapılan mücadeleler başarıya ulaşmamaktadır.
Haziran ayının sonunda dip sıyırma ile kırım işleri ile kırımların yanında kurutma seraları da kurulmaya başlamıştır.
Alliance One şirketi Tavas İlçesi Ebecik Mahallesinde tütün fidesini su ortamında yetiştirerek dikimini gerçekleştirmiştir. Kırım makinesi ile kırım yapılacağından özel tütün dikim makinesi ile dikim gerçekleşmiştir. Yunanistan’dan getirilen makine ile kırım denemeleri yapmıştır. Bunun yanında dizme işi de tütün fileleme makinesi ile yapılarak yaklaşık 50 dekarlık alanda proje çalışması yürütülmüştür. Bu proje çalışması ile şirketin ileriki dönemlerde köylerde bulunan nüfusun azalacağını öngördüğü, tütünde emek yoğun çalışmayı makineler ile yapmayı planladığı düşünülmektedir.
Tütün dikilişindeki azalış, dikim, çapa ve kırım yevmiyelerine de yansımıştır. Sıkışık dönemlerde yükselen yevmiyeler 60 TL ye kadar çıkmıştır. Genel olarak 40-50 TL arasında yevmiyelerle kırım yaptırılmaya çalışılmıştır Yevmiyeci en fazla 10–12 kargı tütün kırıp dizebilmektedir.
Kır ve kırtaban alanlarda dekar verimi 65 ile 130 kg arasında değişmektedir.
2014 yılında üretilen tütünlerin kutulama işleri tamamlanarak, şirketlerinin tütün eksperleri tarafından tespit çalışmaları ile ekspertiz işlemi Kasım-Aralık döneminde yapılmaktadır.
1.nevinin 13,00-13,50 TL olduğu, 12,7 TL başfiyatla Aralık ayı içinde alım çalışmalarının başlaması, ortalama fiyatın ise 12 TL olarak gerçekleşmesi ve Ocak-Şubat aylarında tamamlanması beklenmektedir. Şirketler yıl içinde üreticilere avans vermişlerdir. 2013 yılı ürününde fazla üretilen ve şirketler tarafından stok edilen tütünler ile yabancı alıcıların özellikle Yunanistan ile oriental tütün ihtiyaçlarını karşılamak için anlaşma yapmaları, ege tütün piyasasında üreticilerin aleyhine, dolar/euro fiyatlarındaki yükseliş ise lehine olabilir.
9,80 TL *88 KG= 862,5 TL Maliyet
12,00 TL *88 KG = 1.056 TL/DA gelir
1.056-862,5=193,5 TL/DA kazanç elde edilmektedir.
Tütün şirketleri Denizli bölgesinden vazgeçememektedir. Özellikle Tavas, Kale, Güney, Bekilli başta olmak üzere 13 ilçede üretilen tütünler aranan ürünler durumundadır. Çalıköy, Sofular, Ebecik, Nikfer ,Karaköy başta gelen üretim noktalarıdır. Bölgemizde üretilen İzmir menşei tütünlerin çeşitli tipleri %0,5–1 alkaloit (nikotin) ve %15–25 arası indirgen şeker oranlarıyla sigara harmanlarına tatlılık ve yavaşlık verir, sigara harmanlarını ıslah eder, sos (katkı maddeleri) emiciliği iyi olup, blend sigara harmanlarının vazgeçilmez elemanıdır.
Yıllık sigara tüketimimiz gümrük kaçağı ve korsan ürünler hariç ortalama 100 bin ton’dur. 15–16 milyar dolarlık bir sigara tüketimi ile dünyanın 5. büyük sigara içicisi durumundayız. 12/12/2014