Tütün Mozaik Virüsü
Tobacco mosaic tobamovirus (TMV)
Virüs bitki özsuyunun mekanik aşılamayla ve kültürel işlemler esnasında bitkiler arasında temasla, tohumla ve bazı ısırıcı-çiğneyici ağız yapısına sahip böcek türleriyle taşınmaktadır. Tütün üretim bölgelerinde çoğunlukla yaprakbitleri vasıtasıyla hastalık yayılmaktadır. Etmenin çok sayıda ırkı bulunmaktadır.
TMV sistemik olarak konukçunun kök, gövde ve yapraklarında bulunmaktadır. Ayrıca tohumun dış yüzeyinde, tohum kabuğunda ve ender olarak tohum endosperminde de bulunabilmektedir. TMV stabil bir virüs olup hastalıklı bitki artıklarında, sigara ve tütünde, yabancı otlarda, bulaşık topraklarda, uzun süre hastalık yapma yeteneğini sürdürebilmektedir.
_JPG.jpg)
_JPG.jpg)
Hastalık belirtileri etmenin ırkına bağlı olarak farklılık gösterse de, genel belirti yapraklar üzerindeki renk değişikliğidir. Bu renk değişikliği açık yeşil, sarı ve koyu yeşil mozaik şeklindedir. Yaprak üzerindeki koyu yeşil bölgeler açık yeşil bölgelere göre daha hızlı gelişmekte ve bu bölgeler daha kalın ve kabarık bir görünüm almaktadır. Bunun sonucunda ise yapraklarda kıvrılma ve deformasyonlar meydana gelmektedir.
Virüsün bazı ırkları tarafından meydana gelen enfeksiyonlarda yaprak üzerinde nekrotik lekeler oluşmaktadır. Bu lekeler ileriki dönemlerde yaprağın kurumasına neden olmaktadır. Erken dönemde enfekte olan bitkilerde gelişme geriliği ve bodurlaşma gözlenmektedir. Tepe yapraklarda küçülme ve deformasyon oluşmaktadır.
Hastalığın ekonomik önemi enfeksiyon zamanına göre değişkenlik göstermektedir. Genç bitkilerin enfeksiyonu sonucunda ürün kaybının %50 oranına ulaştığı saptanmıştır. Geç enfeksiyonlarda ise ürün kaybı %8 dolayındadır.
TMV ülkemizde tüm sebze alanlarında yaygın olarak rastlanan bir hastalık etmenidir.
TMV'nin önemli konukçuları arasında tütün, domates, biber, patlıcan, fasulye, soya, sarımsak, börülce, kereviz, patates, bazı süs bitkileri ve yabancı otlar yer almaktadır.
_JPG.jpg)
_JPG.jpg)