2017 Yılı Denizli Tütün Tarımı Raporu

Türkiye’de tütün üretimi 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 6. maddesine göre yazılı sözleşme esasına göre yapılmaktadır. 2016 yılında ençok tütün üretim yapan il DENİZLİ’dir. Ülkemizde 2016 yılında 74.238 ton tütün üretilmiştir. Denizli 16.650 ton üretim miktarı ile 1. Sıraya yerleşmiştir. Denizli’de üretilen tütünlerin tamamı ihraç edilmektedir.

Sözleşme Bilgileri:

2017 üretim yılı için Denizli’de 12.280 üretici, 22.386 ton tütün üretmek için şirketlerle sözleşme yapmıştır. 231 bin dekar alana tütün dikimi yapılmıştır. İlimizde 6 şirket tütün üretim sözleşmesi yapmıştır.

2017 YILI DENİZLİ İLÇELER TÜTÜN SÖZLEŞME ve ÜRETİM BİLGİLERİ

Üretim:

Denizli’nin 12 ilçesinde tütün üretimi yapılmaktadır. Tütün üretim alanlarında yağış ve sıcaklık durumuna göre her yıl değişik hastalık ve zararlılar ortaya çıkmaktadır. Tarım teşkilatları ve Tütün şirketlerinin teknik personeli tütün hastalık ve zararlılar takip edilmekte, eğitim çalışmaları yapılmakta ve gerektiğinde kısa mesaj yolu ile bilgilendirilmektedir.

İlimizde tütün üretimi fidelik yerlerinin hazırlanması ile Şubat, Mart aylarında başlamaktadır. Üreticilerimiz tütün fidelerini kendileri yetiştirmektedir. Tütün tohumları fideliğe ekildikten sonra 45-60 gün arasında yetişmektedir. Nisan-Mayıs aylarında tütün dikimleri gerçekleşmektedir. Dikimden 45-50 gün sonra kırımlara başlanmaktadır. Kırımları yapılan tütünler tütün kurutma seralarında kurutulmakta olup üretim sezonu tamamlanmaktadır. Tütünün tarla devresi 3,5-4,5 ay devam etmektedir. Şubat ayı ile Ekim ayı arasındaki tütün üretim dönemi emek yoğun çalışılan, bilgi, beceri ve tecrübe gerektiren bir üretimdir.

Denizli’de tütün üretiminde hane başına 19 dekar alanda üretim yapılmaktadır. Dekar verimi 70-120 kg arasında değişmekle beraber 2017 yılı için 90 kg ortalama dekar verimi olarak kabul edilebilir.

2017 yılında geçen seneye göre yaklaşık %25’lik bir üretim artışı ile 20.800 ton tütün üretimi beklenmektedir.

Fiyatlandırma:

Tütünler kutulanıp Kasım ve Aralık aylarında kalitelerinin tespit çalışması yapılmış, tütün alımları Şubat ayında başlamış olup Mart ayında tamamlanacaktır.

Denizli’de 6 şirket tütün üretim sözleşmesi yapmıştır. 7 nevi üzerinden fiyatlandırma yapılmaktadır. Nevi fiyatlarında şirketlere göre değişiklikler olabilmektedir. 1.nevinin 18,80-19,0 TL ve 7. Nevinin 6,42-6,70 TL olduğu nevi-fiyat skalası tütün alımları yapılacaktır.

2016 yılı ürünü tütünleri için 17,12 TL/Kg ortalama fiyatla 16.650 ton tütün üretimine karşılık yaklaşık 285 Milyon TL üreticilere ödeme yapılmıştır.

2017 yılı ürünü tütünlerin alım çalışmaları devam etmekte olup, yaklaşık olarak 355 Milyon TL gelir tahmin edilmektedir.

Şirketler tütün üretim sözleşmesi yaptıkları üreticilerine üretim döneminde 2-3 defa avans vermektedir. Üretim safhası boyunca gerekli olan tohum, fide, ilaç, malzeme, araç ve nakliye masrafları ile bunların temini üreticiye aittir. Ancak yukarıda sayılanların bir kısmı veya tamamı mutabakat halinde sözleşmenin özel hükümler bölümünde belirtilerek alıcı tarafından, temin edildiği günkü bedeli karşılığında veya bedelsiz verebilir.

Üretim Maliyeti

Tütün şirketleri Denizli bölgesinden vazgeçememektedir. Özellikle Tavas, Kale, Güney, Buldan, Bekilli başta olmak üzere 12 ilçede üretilen tütünler aranan ürünler durumundadır. Çalıköy, Sofular, Ebecik, Nikfer, Karaköy, Alaattin başta gelen üretim noktalarıdır. 2017 yılı Denizli Bölgesi tütün üretim yaklaşık maliyeti aşağıda çıkarılmıştır. Bütün mal, hizmet ve işçiliğin satın alındığı kabul edilerek 2017 yılı tütün üretim maliyeti 16,92 TL/da olarak hesaplanmıştır.

Tahmini üretim miktarı ve gerçekleşecek fiyat ile Denizli ekonomisine 355 Milyon TL katkı sağlayacak tütün, İlin gayri safi üretim değerlerine göre üzüm ve buğdaydan sonra 3. sırada yer almaktadır.

İzmir menşei tütünler şark tipi (oriental) tütün sınıfındadır. Bu tütünler aromatik ve kalite özellikleri yüksek tütün grubundadır. Nikotin muhtevaları %0,5–1 kabul edilir. Şeker içeriği %15–18 düzeyinde olup, tatlı bir içim zevki verir. Düşük nikotin muhtevası, uygun şeker oranı ile yüksek seviyedeki aromatik maddeler, sigara harmanlarına istenen tat ve aroma dengesi verirler. Sigara harmanlarını ıslah eder, sos (katkı maddeleri) emiciliği iyi, soslu sigara harmanlarının vazgeçilmez elemanıdır. Bu tütünler harmanlara %10-15 nispetinde katılabilmektedir. Bu kapsamda 55-60 bin ton tütün ihraç şansı bulmaktadır. Denizli’de 2014 yılı ürünü tütünler üreticiden yaklaşık 5,30 $/kg karşılığı alınmıştır. Bölge tütünlerinin 2015 yılında ihraç fiyatı nevilerine göre 12,6-1,3 $/kg olarak değişmekle beraber ortalama 7,6 $/kg olarak kabul edilebilir. Şark tipi tütünleri Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Karadağ, Kosova, Makedonya ve Yunanistan gibi balkan ülkeleri üretmektedir. Dünya sigara şirketleri şark tipi tütün ihtiyaçlarını Türkiye ve Balkan Ülkelerinden temin etmektedirler. Ülkemiz tütün ihracatından 400-450 milyon $ dolar gelir elde etmektedir.

Yıllık sigara tüketimimiz gümrük kaçağı ve korsan ürünler hariç ortalama 100 bin ton’dur. 15–16 milyar dolarlık sigara tüketimi ile dünyanın 5. büyük sigara içicisi durumundayız.

izmir tütünü, türk tütünü, yaprak tütün, leaf tobacco

2017 Tütün Piyasasının Değerlendirilmesi:

2017 yılı ürünü tütünleri üretim alanı artışı ve yağışlardan dolayı geçen seneye göre üretimi %25 daha fazla gerçekleşmiştir. Tütünlerin kaliteleri de geçen yıllara göre düşüktür. Piyasa gözlemlerinde 19 TL ile 11 TL arasında fiyatların gerçekleştiği izlenmektedir.

Önceki yıllarda şirketler üretim-ihracat dengesi nedeniyle tütünlerin tamamına yakınını iyi-kötü ayrımı çok fazla yapmadan sözleşmedeki en yüksek fiyatla (1.nevi fiyatı) almışlardır. Geçmiş dönemdeki bu uygulamalar üreticilerde yüksek fiyat beklentisi oluşturmuştur.

Yüksek fiyat beklentisi oluşan üreticilerin bir kısmını tarla seçiminde, gübrelemede, sulamada, kırım - kurutmada kalite unsurlarını ikinci planda tutarak üretim yapmaya yönlendirmiştir. İdeal tütün üretimi aile ziraatı şeklinde yapılanıdır. Yukarıda sayılan sebeplerden dolayı kendi işleyebileceğinden fazla tütün diken kişiler yüksek üretim maliyetleri nedeniyle verilen fiyatlardan memnun değillerdir.

İlimizde tütün alımları Mart ayının sonunda tamamlanacaktır. Tütün fiyatlarını beğenmeyen üreticiler itiraz etmektedirler. İtiraz edilen tütünler TAPDK Uzmanları başkanlığında oluşturulan heyet marifetiyle tekrar değerlendirilmektedir.

İlimizde tütün üreticilerinin %70’lik bölümü 50 yaşın üzerindedir. Göç, emeklilik veya tütün alanlarında ıtri ve tıbbi bitkiler üretimine yönelen çiftçiler nedeniyle tütün üretiminin gelecek yıllarda azalma eğiliminde olacağı düşünülmektedir. Tütün şirketleri sözleşme yapmak için genç ve yeni üretici bulmakta zorluk çekmektedirler.

Tavas, Kale ve Beyağaç İlçelerimiz Denizli tütün üretiminin yaklaşık %70’ini karşılamaktadır. Tütüncülük birinci iş olarak yapılmaktadır. Bölge ekonomisinde tütünün önemli bir yeri vardır. 13.02.2018