2012 Denizli Tütün Tarımı Raporu
Denizli ilinde 13.500 üretici 262 bin dekar arazide 22 bin ton tütün üretimi için tütün şirketleri ile sözleşme yapmıştır. Bu üretimle Denizli, Türkiye üretiminde Manisa’dan sonra ikinci sırada bulunmaktadır.
2012 yılı tütün dikimi Nisan ayının 10’unda başlayıp Haziran ayının 15’ine kadar devam etmiştir. Dikim süresinin uzunluğu Mayıs ayı boyunca havaların yağışlı geçmesi nedeniyle tarlalara girilememesinden kaynaklanmıştır. Hava koşullarından dolayı üreticiler fidelerini çökerten ve mildiyö hastalığına (maviküf) karşı kimyasal mücadele yaparak korumuşlardır. Can suyuna ilaç karıştırarak yapılan dikim oranı yüksek gerçekleşmiştir. Can suyundan verilen sistemik etkili ilaçla Yaprak biti, Thrips ve Tütün piresine karşı mücadele yapılmıştır. Erken dikim yapan Beyağaç, Kale, Tavas ve Güney’deki ekilişler mevzi dolu yağışından %10 civarında zarar görmüştür. Denizli tütün üretim alanlarında Haziran ayının ilk haftasında hafif mildiyö başlangıcı görüldüğünden Tarım Müdürlükleri ve tütün şirketleri hastalığı yakından takip etmişlerdir. Haziran ayının 10’undan sonra sıcaklıkların yükselmesi mildiyö hastalığının yayılma ihtimalini ortadan kaldırmıştır. Güney ve Buldan’ın bazı köylerinde domates lekeli solgunluk virüsü hastalığı belirtileri görülüp üreticilerin bulaşık bitkileri kökleyip imha etmeleri ve vektörü durumunda olan thrips tabaci ile mücadele yapmaları önerilmiştir. Dikim dönemi havaların yağışlı geçmesi nedeniyle, rutubetin etkisiyle vahşi ateş hastalığı alt yapraklarda görülmüş ancak havaların ısınması sonucu yayılması durmuştur. Tavas, Kale ve Beyağaç İlçelerinin bazı noktalarında alt yapraklarda 2-3 yaprak etkilenmiştir. Temmuz ayının 20’sinden sonra tütün kapsülleriyle beslenen yeşil kurt, kapsüllere zarar vermiştir. Kapsülü oluşmamış bitkilerde yaprak zararı oluşturmuştur. Tütünde yeşil kurt için ruhsatlı olan ilaç, bekleme süresine dikkat çekilerek kullandırılmıştır. Ağustos ayı içinde daha çok Acıpayam İlçesinde ve yüksek bölgelerde tütün küllemesi hastalığı 3.ana ve uç ellerde etkili olmuş ve üreticilerimize önlem almaları konusunda bilgi verilmiştir. Canavar otu tütün üretim merkezlerinin tamamında yaygın bir şekilde mevcut olup, tütün verimi ve kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Ayrıca fizyolojik bir hastalık olan wheather fleck-hava lekelenmesi de alt ellerde olgunlaşmış ve gecik tütünlerde görülmüştür.
Tütün çapaları Haziran ayı sonu ve Temmuz ayı başında tamamlanmıştır. Temmuz ayının 15’inde kırımlar başlamış olup, Eylül ayının sonunda %95 oranında tamamlanmıştır. Ancak Ekim ayının 12’si olmasına rağmen hala tütün kırımı yapan üreticiler görülmektedir. Tütün kırımları ve kurutmaları sırasındaki hava koşulları uygun gittiğinden kurutulan tütünler yaz kurusu olup kalitesi yüksektir. Rekolte de geçen yıldan yüksek olup Denizli geneli dekar veriminin ortalama 90 kg. olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Tütün kırımları sırasında işçi yevmiyeleri 50 TL’ye kadar çıkmıştır. Bazı üreticiler de kırımları iğne hesabı yaptırmıştır. Kırım yapan işçiler kırdıkları tütünü iğnelere geçirerek 50-60 iğne kırım yaparak, iğne başına 75 kuruş para almışlardır.
Tütün kırımı ve kurutmasını tamamlayan üreticilerin tütünleri şirketler tarafından Eylül ayı içerisinde alınmaya başlandı. Bunun yanında bu yıl ilk defa el el alım yapan şirketlerde dönem dönem alım yaptı. Ekim ayı içerisinde devam eden kalite değerlendirme-ekspertiz çalışmalarının Kasım ayı içerisinde tamamlanması beklenmektedir. 9 ile 12 TL arasında fiyatların oluştuğu izlenmektedir. 2012 yılında Denizli'de sözleşme yapan tütün şirketleri aşağıda sıralanmıştır.
SIRA NO FİRMA ADI ADRES
1 Sunel Tic. Türk A.Ş. Pınar Cad. No.89 Pınarbaşı / İZMİR
2 Türkiye Tütünleri A.Ş. 417 Sok. No.1Pınarbaşı / İZMİR
3 T.T.L. Tütün San. ve Dış Tic. A.Ş. Mebusan Cad. No.145/1 Fındıklı / İSTANBUL
4 Alliance One Tütün A.Ş. Atatürk Organize Sanayi Bölgesi 10000 Sok. No.3 Çiğli / İZMİR
5 Socotab Yaprak Tütün San. ve Tic. A.Ş. Ankara Asfaltı No.184 Kemalpaşa / İZMİR
6 Öz - Ege Tütün San. ve Tic. A.Ş. 7 Eylül Mah. Bige Özgener Cad. No.4 Torbalı / İZMİR
7 Prestij Tütün San. ve Tic. A.Ş. 1420 Sok. No.39/AKahramanlar / İZMİR
8 4B Tütün Gıda ve İnşaat Tic. Ltd. Ş. Feneryolu, Kumbaracılar Sok. OkçuApt. No.10/1 Kadıköy / İSTANBUL
9 Protabak Tütün Sanayi ve Ticaret A.Ş. Pınar Cad. No:89 Pınarbaşı/ İZMİR
500–1230 metre rakımlar arasında Denizli’nin 14 İlçesinde İzmir menşei tütün üretilmektedir. İlimizin ürün ekiliş alanları içinde ve gayri safi hâsılada tütün, 4. sırada bulunmaktadır. Geçen yıl 11 TL/kg. olarak gerçekleşen ortalama fiyat, 2012 yılında yaklaşık 12 TL/kg. gerçekleşmesi beklenmekte olup, Denizli ekonomisine 280 milyon TL. katkı sağlayacaktır.
2012 yılı ürünü Türkiye tütün üretimine,13 bin üretici ile yaklaşık 23 bin tonluk üretim yapan Denizli üreticileri Türkiye tütün üretiminin %30’unu karşılayacaktır.
İzmir menşei tütünler Amerikan Blend sigara harmanlarının nikotinini düşürmek, şeker oranını yükseltmek ve harmanları ıslah etmek için kullanılan bir üründür. Dünya şark tipi tütün ihtiyacının yarısı olan 55–60 bin ton tütün Ülkemizden karşılanmaktadır. 2010 ve 2011 yıllarında ortalama 40 bin ton olan üretim, sürdürülebilir ihracatı sıkıntılı bir duruma getirmiştir. 2012 yılı üretim dönemi başlamadan tütün şirketleri, tütün üreticileri ile yakın temasa geçerek Ege Bölgesi üretimini ihtiyaç olan miktara yükseltmek için bağlantı yapmaya başlamışlardır. Tohum ile bitki koruma ürünleri vermeyi taahhüt eden şirketlerin yanında avans veren şirketlerde bulunmaktadır. Tütün 2002 yılından bu yana sözleşmeli olarak üretilmektedir. Üreticiler bağlı oldukları Ziraat Odasından çiftçi belgesi alarak TAPDK tarafından bastırılan tip sözleşmelere şirket temsilcileri ile imzalayarak üretim yapmışlardır. Sözleşmelerde üretim miktarı ve nevi fiyatları da bulunmaktadır. Altı tütün şirketinin faaliyet gösterdiği Denizli’de 2012 yılında tütün üreticisi sayısı %30 artmıştır.
İlimiz tütün üretiminin %70’i Tavas, Kale ve Beyağaç İlçelerinde yapılmaktadır. Küçük aile işletmesi şeklinde ve emek yoğun olarak üretilen tütünlerin 2012 yılı maliyeti yaklaşık olarak 9,87 TL/kg’dır. Tütün üretiminde işçilik üretim maliyetinin %75’ini oluşturmaktadır.
DENİZLİ BÖLGESİ
2012 ÜRÜNÜ TÜTÜNLERİ ÜRETİCİ MALİYET ÇİZELGESİ
ÜRETİM NOKTASI (Genel)DENİZLİ
SÖZLEŞME (KG)22.000.000
ÜRETİM (KG) 23.580.000
EKİM ALANI (DA)262.000
HARCAMA KALEMLERİ MASRAF BEDELİ (TL)
MALİYET UNSURLARI
1-TARLA KİRASI:75
2-TARLA HAZIRLIĞI
A)İLK SÜRME(ANIZ BOZMA):35
B)TIRMIK ÇEKME,TEZEK KIRMA:25
C)İKİLEME:20
3-GÜBRELEME:30
4-FİDE HAZIRLIĞI:80
5-ÇİZGİ (KARIK) ÇEKME MASRAFI:30
6-DİKİM MASRAFI:100
7-CAN SUYU VERME MASRAF:I30
8-ÇAPALAMA 2 DEFA:60
9-DİP SIYIRMA MASRAFI:15
10-TARIMSAL MÜCADELE MASRAFI:25
11-KIRIM
A) TÜTÜN TOPLAMA: 240
B)DİZME YERİNE TAŞIMA MASRAFI:10
12-DİZME MASRAFI:60
13-İP MASRAFI:1
14-KURUTMA MASRAFI:25
15-İSTİF YERİNE TAŞIMA VE İSTİF MASRAFI:5
16- KUTULAMA MASRAFI:7
17-MUHAFAZA MASRAFI:5
18-PAZARLAMA MASRAFI:10
MASRAFLAR TOPLAMI:888
BİR DEKAR VERİMİ (ÜRETİM / EKİM ALANI) KG:90
BİR KİLONUN MALİYETİ (TL/KG):9,87
Şubat ve Mart aylarında fideliklerle başlayan üretim sezonu, yetiştirilen fidelerin Nisan ve Mayıs aylarında şaşırtılmasıyla yaklaşık 4 ay süren tarla döneminde, kırımı ve kurutması yapılarak Eylül ayı sonunda da tamamlanmıştır.
Tütün Denizli’de önemli bir ürün olma özelliğini muhafaza etmektedir. İlçelerde, beldelerde, köylerde yapılan her evin tuğlasında, gelinin çeyizinde, çocuğun eğitiminde, traktöründe, pulluğunda, yolunda, kaldırımının her taşında tütüncülüğün bir izi ve katkısı vardır. Bazen de ilçenin, beldenin ve köyün tanınması ve tanıtılmasında önemli bir rol üstlenmiştir. Kale tütünü Tavas tütünü, Güney tütünü, Alaattin tütünü, Çalıköy tütünü, Sofular tütünü, Karaköy tütünü gibi aranan ve istenilen bir ürün olarak öne çıkmıştır hep tütün.
2013 yılı Türkiye tütün piyasası Kasım ayında yapılacak olan “Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi” toplantısından çıkacak sonuca göre şekilleneceğe benziyor.